آموزش نی کرج

آموزش نی در کرج در آموزشگاه موسیقی ملودی. درادامه توضیحاتی در مورد ساز شناسی ارائه می شود.

آموزش نی و ساز شناسی نی

در صورتی که با تلفن همراه وارد شدید، جهت اجرای فایل صوتی بر روی listen in browser بر روی ابزار صوتی در پایین اشاره نمایید

آموزش نی کرج

کلاس نی و ساز شناسی

واژه نی قطع نظر از معانی گوناگونی که در ادب پارسی برایش هست، به استوانه ای چوبی، نئی یا فلزی اطلاق می گردد که دو سر آن باز است

از راس استوانه در آن می دمند. این ساز بسته به جنس استوانه و چگونگی ساختمان و نواختنش نام خاصی دارد:

اگر از نائی که هفت بند دارد ساخته شود به آن نی هفت بند گویند.حال اگر از نائی یا چوبی و یا فلزی ساخته شود ساده و بی بند به آن نی ساده گویند. اگر همراه انبانی باشد آن را نای انبان می نامند.

آموزش نی کرج

نی یک زبانه و دوزبانه

اگر یک زبانه داشته باشد نی لبک و اگر دوزبانه داشته باشد نی دوزبانه یا سرنا یا سورنای نامیده می شود.

اگر سوراخ دمیدن در پهلوی استوانه باشد به آن هم نی و هم فلوت می گویند. حال اگر از روی بسازند نی رویین یا رویین نی و اگر از طلا بسازند نی زرین و اگر از نقره بسازند نی سیمین نامیده می شود.

در این مقام اشاره به استوانه است ساده از جنس چوب نی و فلز که هر دوسر آن باز است و نوازنده از یکی از دو سوی استوانه در آن می دمد.

آموزش نی کرج

قدمت نی

به طور معمول این استوانه پنج تا نه سوراخ در رو و یک سوراخ در پشت دارد. قدمت این نوع نی به روزگاران بسیار دور می رسد:

به آن روزگارانی که مزامیر را همراه با نوای نی می خواندند. در قاموس کتاب مقدس آمده است:

“مزامیر اشعار روحانی است که به آواز محض تمجید و تقدیس حضرت اقدس الهی به توسط آواز مزمار و نی خوانده می شد”

داوود پیامبر که در سنه 1303 پیش از میلاد در بیت اللحم متولد شده است صوتی خوش داشت و آوازش را نی همراهی می کرد”–[بدون ذکر ماخذ]–به نقل از کتاب فرهنگ سازها/حسینعلی ملاح—

در فرهنگ ریمان ذیل ماده فلوت آمده است:

” نی یکی از آلات موسیقی بادی خیلی قدیمی است که جنس آن از چوب است و آن استوانه ای است که با دمیدن در آن به صدا در می آید.

این ساز دارای دو شکل عمده است:

یک نوع آن مانند نی هایی است که در اُرگ[نوعی ساز است که از هوا به عنوان ماخذ صدادهی ساز استفاده شده و دارای استوانه های بلند هوایی است که با شستی هایی مانند شستی های پیانو و نیز پدال هایی مسیر خروج هوا باز شده و صدای مورد نظر استخراج می گردد–آموزشگاه موسیقی ملودی–]

به کار می رود دارای یک زبانه و یک شکاف است. هوا هنگام عبور از این شکاف لبه فوقانی زبانه را مرتعش می کند و صدا ایجاد می شود.

نوع دوم آن است که از قدیم تا زمان حاضر معمول بوده است و ساختمان آن تشکیل می شود از یک لوله استوانه ای که نوازنده با دمیدن در این لوله  و حرکات لب ها از آن استخراج صوت می کند”

طول استوانه نای ساده متغییر است ولی معمولا از 30 سانتیمتر به بالاست.

درباره ما

درازای نی

اگر درازای نی را به دو قسمت کنیم سوراخ ها در بخش زیرین قرار دارند و ترتیب قرار گرفتن آن ها در همه جا یکسان نیست…نی با همین خصایص که بر شمرده شد تقریبا در سراسر ایران و احتمالا در بیشتر نقاط جهان متداول است.

در موسیقی و ساز در جهان اسلام آمده است:”از نظر چگونگی ساختمان نی باید گفت ساده ترین ساز بادی است.

آموزش نی کرج

واژه نی

نی که یک واژه فارسی است تقریبا در سراسر دنیای اسلام…پذیرفته شده و نامی است برای آن ساز ساده بادی معهود.

در موسیقی سنتی اعراب و کشور ترکیه و ایران نی سازی است که هم با سازهای دیگر همراه می شود و هم به صورت تکنوازی مورد استفاده قرار می گیرد.

در ترکیه و کشور مغرب به هنگام اجرای مراسم مذهبی و سماع صوفیه نی نقش مهمی دارد…”

 همین کتاب طول نی هایی که در سال 1976 میلادی در نمایشگاه جهانی اسلام در لندن ارائه شده بود این طور توصیف شده است:

الجزایر: درازای نی 41.5 تا 70.5 سانتیمتر

اصفهان(ایران): 45 تا 63.5

خوی(ایران): 45.3

استامبول: 73 و آنکارا: 89

سوریه: 32.5

آموزش نی کرج

بی مناسبت نمی نماید که در باب قدمت نی از ایران باستان تالیف حسن پیرنیا حکایتی نقل شود:

“قبل از سقوط سارد کورش به یونانی ها تکلیف کرده بود که با او متحد شوند و آنها این تکلیف را رد کرده بودند.

حالا آنها مبعوثیتی نزد کورش فرستاده تقاضا کردند که قرارداد پادشاه لیدیه را با آنها تجدید کند. کورش جوابی به آنها داد و این مثل را آورد:

نی زنی به لب دریا نزدیک شد و پیش خود گفت: اگر نی بزنم بی شک این ماهیها خواهند دقصید. پس از آن نشست و چندان نی زد و دید اثری از  رقص آنها نیست.

از بخش بلاگ آموزشگاه موسیقی ملودی نیز دیدن نمایید

پس توری برداشت و بیفگند و وقتی که ماهیها در تور می جستند و می آفتادند گفت: اکنون که بیهوده می رقصید می بایست وقتی که من نی میزدم به رقص آمده باشید. با این مثل کورش خواست بفهماند که موقع تقاضای آنها گذشته است”

به نقل از بهروز وجدانی

—به نقل از کتاب فرهنگ موسیقی ایران/ بهروز وجدانی—” نی قدیمیترین ساز بادی است و در ایران 3 نوع آن مورد استفاده قرار می گیرد:

از سایت linkedin آموزشگاه موسیقی ملودی نیز دیدن نمایید

انواع نی

1- نی کوتاه. نی کوتاهبا قطر نسبتا کلفت که سازی است محلی و با آن آهنگ های محلی را اجرا می کنند و دو نوع صدا از آن اخذ می شود:

الف- بم که در آن نوازنده از صدای خود کمک می گیرد و دو رگه است

ب- صدای زیر که یک اکتاو با بم اختلاف دارد و گاهی نوازنده دو صدا را با هم مخلوط می کند. این نوع نی معمولا دارای هفت بند است که پنج سوراخ روی آن و یکی در پشت قرار دارد و طول آن معمولا 30 تا 33 سانتیمتر و قطر آن تقریبا 2.5 سانتیمتر است و در اکثر نقاط ایران وجود دارد.

شیوه نواختن

نوازنده آن را در وسط لب ها قرار داده و دهان را کمی باز می کند و در آن می دمد و صدای آن زیر و بسیار روشن است. وسعت هر یکی از صداها 6 نت می باشد و بعضی از نوازندگان چیره دست نیم پرده بالاتر را هم اخذ می کنند.

آموزش نی کرج

نی بلند

3- نی بلند. که در قدیم به نام خرک معروف بوده است و شاید به خاطر بلندی به این نام معروف شده است.

این نی تقریبا بلندترین نوع نی است که صدای بسیار بمی دارد و در قدیم صدای حالت دست بسته آن را با صدای سیم بم عود یکی می دانسته اند.

این نوع نی دارای پنج سوراخ است که چهار سوراخ روی آن و یکی در پشت آن قرار دارد و به درستی نمی توان گفت که دارای هفت بند است.

طول این ساز بین 70 تا 80 سانتی متر است و قطر دهنه آن تقریبا 2.5 سانتیمتر می باشد. صدای بم و سوزناکی دارد و در بین مردم این نی و نی کوتاه اصطلاحا به نی چوپانی معروف هستند.

شیو نواختن

نوازنده آن را در گوشه لب ها قرار داده و ملودی های کم وسعت و کوتاه را اجرا می کند و صدای آن دو رگه است. همراه با مقداری از صدای خود نوازنده که بیشتر در مقام های دشتستانی و ماهور و بیات ترک قطعاتی می نوازند.

وسعت صدا

وسعت صدای آن 6 نت است ولی معمولا نوازندگان با تجربه هفت صدا را از آن اخذ می کنند. این ساز در جنوب ایران و مازندران و بین قبایل ترکمن و خراسان نواخته می شود.

هفت بند

4- نی هفت بند. نی هفت بند جزو سازهای موسیقی اصیل ایرانی می باشد.

سااختمان آن تقریبا تثبیت شده است و روی آن پنج سوراخ و پشت آن یک سوراخ قرار دارد.

این ساز را معمولا با دندان می نوازند(بیکن نوازندگانی هم هستند که آن را با لب می نوازند و نواختن این ساز را با دندان جزو ابداعات” نایب اسدالله اصفهانی” می دانند که به احتمال قوی این طرز نواختن قبل از وی نیز رایج بوده است)

آموزش نی کرج

از اساتید آموزشگاه موسیقی ملودی بیشتر بدانید

شیوه نواختن

بدین ترتیب که سر آن را در رهان بین دندان ها می گذارند و هوا را بدون واسطه به داخل نای می دمند.

برای دمیدن در نی باید از نفسی که در داخل شش ها اندوخته می کنیم استفاده شود. سرش را باید وسط دندان پیشین قرار داد و بعضی ها بر حسب عادت نی را میان دندان نیش و پیشین می گذارند

که حالت اول اصولی تر است به خاطر این که هوا مستقیم وارد نی می شود در هر دو صورت زبان باید روی نی قرار گیرد.

اگر نی را سمت راست بدن قرار دهیم باید سمت راست دهان روی نی باشد و طرف چپ آزاد و بر عکس اگر طرف چپ بدن قرار گیرد قسمت چپ دهان به وسیله لب ها را می پوشاند و هوای شش ها باید بدون مزاحمت زبان و دندان ها وارد نی گردد.

لرزاندن لب ها که بنظر بعضی کار زشتی است به “ویبراسیون”[لرزش متوالی و کنترل شده صدا در یک تن] صدا کمک می کند و بیشتر برای صدای اوج و غیث مورد احتیاج است.

مناطق صوتی نی هفت بند

نی هفت بند دارای چهار منطقه صوتی به قرار زیر است: بم- اوج- غیث- ذیل.

نوازندگان پر تجربه دو نوع بم را اخذ می کنند که یکی قوی است و صدای دورگه و بسیار سوزناک و ذلنشینی دارد که برای این صدا به نفس بیشتری احتیاج است

و هنگام نواختن برای این صدا نی را باید با زاویه بازتری نواخت و دیگری صدای بم نرم است که زاویه نی را باید بسته تر از بم قوی گرفت و با نفس کمتری در آن دمید. صداهای نی ثابت نیستند و باید صدای ذلخواه را به وسیله دمیدن و شدت هوا و هم چنین با انگشتان اخذ کرد…”

با اشاره بر روی لینک زیر به منوی ساز شناسی بازگردید

ساز شناسی

آموزشگاه موسیقی ملودی

با ما از طریق لینک زیر در تماس باشید

تماس با ما