اصفهان 

بررسی آواز بیات اصفهان

بررسی سرکلید آواز بیات اصفهان بر پایه دستگاه همایون بوده و تغییر وضعیت مدال این آواز و دلیل اختلاف آن با دستگاه همایون بر پایه تغییراتی است که در نت های شاهد، فرود، متغیر و… حاصل می شود. لذا جهت توضیحات سرکلید و… این آواز به توضیحات در دستگاه همایون مراجعه نمایید.

نمونه فایل صوتی- تصنیف در آواز بیات اصفهان

در صورتی که با تلفن همراه وارد شدید، جهت اجرای فایل صوتی بر روی listen in browser بر روی ابزار صوتی در پایین اشاره نمایید

آنالیز و بررسی

نت های شاهد، آغاز، خاتمه، فرود، متغیر، توقف 

این بخش اخذ شده از کتاب ردیف سازی موسیقی ایران/نویسنده: رضا وهدانی/ بر اساس آنالیز ردیف آقا حسینقلی که ردیف ایشان منتسب به علی اکبرخان فراهانی است نوشته شده است.

در جدول فوق نت های اصلی گام به صورت گرد و نت های فرعی به صورت صفر ترسیم گردیده است.

آواز اصفهان

قدما آواز اصفهان را جزو دستگاه شور می دانسته اند. به دلیل اینکه سوم گام شور مطابق جدول فوق بین فا سری و فا بکار متغیر است به همین دلیل فا سری بعد از کلید تا زمانی که لازم باشد در داخل پرانتز معمول داشتیم. به لحاظ وجود ربع پرده مذکور این آواز شخصیتی را جدا از گام همایون دارا است که در این صورت این آواز دارای حال و هوای سلامت برای بیان کلام عارفانه است که مثنوی و ساقی نامه گویای این حقیقت است.

اصفهان آواز فقیری است زیرا پس از اینکه در دانگ اول خودنمایی می کند در دانگ دوم از گوشه بیات راجع به بعد و کلا از آواز دشتی که متعلق به گام شور است وام گرفته و در گوشه های عشاق و شور روی تونیک شور ایست می کند. در گوشه شور فا سری به فا بکار تبدیل می گردد ولی فرود عشاق به اصفهان غیر از حال و هوای فرود عشاق به دشتی را دارد. همانگونه که قبلا هم شرح داده ایم یکی از دلائلی که قدما این آواز را مانند آواز دشتی جزو دستگاه شور دانسته اند شرحی است که مذکور افتاد. ممکن است نظر قدما قابل تامل باشد ولی به نظر نمی رسد که مردود هم شناخته شود.

شروع آواز

شروع این آواز از درجه چهارم گام است و خاتمه آن روی درجه هفتم معکوس مانند افشاری قطار و قرائی است. در این قرن بر خلاف نظریه قدما معمول گشته که این آواز را برابر جدول زیر شبیه به گام کوچک غربی یا همان مینور هارمونیک بدانند و جزو دستگاه همایون به حساب بیاورند اما مستند به شرح فوق غیر قابل پذیرش است.

تصویر زیر مربوط به توضیح بند فوق است

از اساتید آموزشگاه موسیقی ملودی بیشتر بدانید

گوشه های آواز بیات اصفهان به روایت های مختلف

ردیف میرزاعبدالله(به روایت نورعلی برومند)

1- درآمد 2- جامه دران 3- بیات راجع 4- قسمت دوم 5- فرود 6- نغمه 7- سوز و گداز

ردیف آقا حسینقلی(به روایت علی اکبر شهنازی):

1- درآمد اول 2- درآمد دوم 3- درآمد سوم. 4- بیات راجع 5- حزین 6- قسمت دوم بیات راجع. 7- قسمت سوم بیات راجع 8- گوشه خوارزمی. 9- گوشه پنجه کردی 10- فرود 11- چهارمضراب 12- نغمه بیات راجع(شور انگیز). 13- فرود معکوس 14- نغمه عشاق 15- گوشه شور 16- فرود 17- کرشمه. 18- قسمت دوم و فرود کرشمه 19- مثنوی قسمت اول 20- قسمت دوم مثنوی. 21- فرود 22- جامه دران 23- برگشت به اصفهان 24- فرود.

ردیف آوازی عبدالله دوامی:

1- درآمد 2- جامه دران 3- بیات شیراز 4- تحریر چکشی. 5- بیات راجع 6- تحریر دوتایکی 7- گوشه عراق 8- تحریر زنگ شتر. 9- اوج 10- دوتیکه 11- سوزوگداز 12- مثنوی 13- صوفی نامه.

ردیف آوازی محمود کریمی:

1- درآمد اول 2- درآمد دوم 3- جامه دران 4- بیات راجع. 5- سوزوگداز 6- اوج 7- نغمه 8- گوشه ای در اصفهان 9- بیات شیراز 10- مثنوی 11- صوفی نامه.

ردیف موسی معروفی:

1- مقدمه 2- درآمد اول 3- درآمد دوم 4- درآمد سوم 5- درآمد چهارم 6- کرشمه. 7- آواز 8- جامه دران 9- فرود 10- دوبیتی 11- بیات راجع 12- بیات راجع قسم دوم 13- بیات راجع قسم سوم. 14- بیات راجع قسم چهارم 15- بیات راجع نوع دیگر 16- حزین 17- کرشمه. 18- فرود 19- کرشمه 20- عشاق 21- رهاب 22- شاه ختایی. 23- سوز و گداز 24- کرشمه 25- راز و نیاز 26- مثنوی 27- رِنگ فرح انگیز.

ردیف ابوالحسن صبا:

1- چهارمضراب اصفهان 2- آواز اصفهان. 3- جامه دران 4- بیات راجع 5- عشاق(اوج) 6- اوج و حضیض 7- ضربی عشاق 8- سوز و گداز 9- مثنوی.

از اینستاگرام آموزشگاه موسیقی ملودی نیز دیدن نمایید

آموزشگاه موسیقی در کرج

از بخش ساز شناسی نیز دیدن نمایید