نت 

نت و کلیدهای موسیقی – تعاریف و توضیحات

در موسیقی هفت نت وجود دارد که به ترتیب عبارتند از ” دو- ر – می – فا – سل – لا – سی

“باید توجه نمایید که هیچ نتی بر نت دیگر اولویت شمارشی نداشته و می توان از هر نتی شمارش و ترتیب آن را شروع کرد و ترتیب دو – ر…. تنها به دلیل آغاز از یک نت می باشد و شما می توانید به عنوان مثال از نت سی ترتیب و توالی نتها را شروع نمایید. همانطور که در شکل بالا مشاهده می نمایید، نتها به صورت و ترتیبی منظم تکرار شده و در این تکرار، صدا به اصطلاح زیرتر می گردد(فرکانس بالاتر می رود).

 پنج خط حامل:

ما برای نگارش و خواندن نوت ها ازپنج خط که به موازات همدیگر کشیده شده اند استفاده می نماییم که به “پنج خط حامل” معروف می باشد.

– نت ها یا روی پنج خط مستقر می شوند یا بین خطوط

– نت های دیگری نیز وجود دارند که بالا و یا پایین پنج خط مستقر می گردند که در بخش های بعدی به توضیح آن می پردازیم.

– صدای نت ها هرچه از خطوط پایین به بالا حرکت می کنند زیرتر می شوند.

– برای واضح تر شدن نوت های رو و بین خطوط حامل، نت های روی خطوط به رنگ مشکی و نت های بین خطوط با رنگ سفید به نمایش در آمده است و رنگ سفید و یا سیاه نت ها در این بخش نشان دهنده ویژگی خاصی از نت ها نبوده و تنها برای تفکیک نت های رو و بین خطوط می باشند.

از اساتید آموزشگاه موسیقی ملودی بیشتر بدانید

 کلید ها

 – همانطور که در بخش مربوط به خطوط حامل مشاهده نمودید، نوت های مستقر بر روی آن بیش از 9 عدد نمی باشد(برخی از نت ها بنا بر توالی نت ها تکرار می شوند و در حین تکرار بر روی خطوط بالاتر حامل مستقر می گردند).

 – محدوده شنوایی انسان می تواند صداهای بسیار بم و بسیار زیر و بین این صداها را نیز بشنود(20-20000 هرتز). در نتیجه صداهای بیشماری از بم ترین تا زیرترین صداها را می توان در محدوده شنوایی انسان جای داد. اگر به صداهایی مخصوص در این فاصله نت های مخصوصی را نیز اختصاص دهیم، مشاهده می نمایید که وسعت بسیار زیادی را برای نت ها باید در نظر بگیریم که مطمئنا بیش از 9 نت مستقر بر روی خطوط حامل می باشد.

 – با توجه به توضیحات بند قبلی برای نگارش وسعت صدایی و نوت های بکار رفته در این وسعت، از نشان گرهایی که در سمت چپ همه خطوط حامل کار گذاشته می شود استفاده می گردد تا بتوان محدوده صدایی را توسط این نشان گر که در موسیقی به نام کلید شناخته می شود مشخص نمود. به عنوان مثال یک کلید مختص محدوده و صداهای بم، کلیدی دیگر مختص محدوده و صداهای متوسط و یک کلید دیگر مختص محدوده و صداهای زیرتر، در ابتدای سمت چپ خطوط حامل به نمایش در می آید.

 – با استفاده از این امر، می توان نگارش نت ها را بدون محدودیت(9 عدد بر روی خط حامل) انجام داد و از تمامی ظرفیت وسعت صدایی انسان استفاده نمود.

سه نوع کلید

 – در موسیقی از سه نوع کلید استفاده می گردد: کلید فا(مختص صداهای بم) کلید دو(مختص صداهای متوسط) و کلید سل(مختص صداهای زیر)

 – هر کلید برای انجام وسعت عمل بیشتر به تعداد تدوین شده است به عنوان مثال از کلید فا دو عدد- از کلید دو چهار عدد و از کلید سل تنها یک عدد نگارش و تدوین شده است که در ادامه به توضیحات بیشتر در این رابطه می پردازیم.

 – هر ساز با توجه به محدوده صوتی که در اختیار دارد از کلید مخصوص خود نیز استفاده خواهد کرد به عنوان مثال اغلب سازهای ایرانی از کلید سل استفاده می نمایند و ساز کنترباس از کلید فا و سازی مانند پیانو از کلید سل و فا به طور همزمان(به دلیل دارا بودن وسعت صدایی بیشتر نسبت به سازهای دیگر) و ساز ویلن آلتو از کلید دو استفاده می نماید.

توجه به کلید

 – باید در نظر داشت که نت خوانی بر روی خطوط حامل با توجه به کلیدی که در سمت چپ خطوط قرار گرفته تعریف و خوانده می شود. پس اولین نکته در خواندن نت ها توجه به کلید است. به عنوان مثال نحوه نت خوانی روی خطوط با کلید دو متفاوت از کلید سل و نیز کلید فا می باشد.

 – در توضیحات مربوط به خطوط حامل و نوت ها کلید سل و نام گذاری نت های روی خطوط آن به دلیل کاربرد زیادتر این کلید و نیز به عنوان مثالی جهت توضیحات بیشتر قید شده است.

– کلیدهای موسیقی و اشکال آن به شرح زیر است:

– هر کلید نشانگری جهت استقرار بر روی خط حامل دارد بدین مفهموم که کلید ها در هر جایی از خط حامل نمی توانند قرار بگیرند و باید در جای تعریف شده و استاندارد خود مستقر شوند.

– کلیدها بسته به نوع آن بر روی خطوط مختلف می توانند قرار بگیرند اما جایگاه آن ها طبق موارد اشاره شده زیر ثابت می باشند.

نشانگرها و عوامل شناسایی کلیدها بر روی خطوط حامل:

کلید سل

– نقطه و انتهای خطی که درون دایره مشخص شده است نشانگر کلید سل می باشد

– از کلید سل یک عدد و مستقر بر روی خط دوم وجود دارد که نشانگر آن بر روی خط دوم قرار می گیرد.

و چون نام کلید سل و نشانگر آن بر روی خط دوم مستقر می باشد، نتیجتا هر نتی که با این کلید بر روی خط دوم قرار گیرد، سل نامیده شده و باقی نت ها بر اساس توالی ذکر شده رو و بین خطوط چیده شده و نامگذاری می گردند.

توالی

همانطور که ملاحظه می گردد، چون کلید سل مستقر بر روی خط دوم است، هر نتی که بر روی خط دوم بیاید سل نامیده می شود و باقی نوت ها بر اساس توالی نت ها بر اساس نت سل، بر روی خطوط حامل جایگیری شده و نامگذاری گردیده اند.

– از آنجا که کلید سل نسبت به سایر کلیدها کاربرد بیشتری دارد، مروری اجمالی بر شیوه یادگیری نت های این کلید داریم که در ادامه به آن می پردازیم.

– باید توجه داشته باشید که در تمامی کلیدها، نت ها علاوه بر روی خطوط بالا و پایین خطوط نیز می آیند که در مبحثی جداگانه به آن می پردازیم.

 – شیوه فراگیری نت ها بر روی خطوط حامل:

یکی از مطلوبترین شیوه ها در یادگیری نوت ها در کلید های مختلف یادگیری نت ها به تفکیک رو و بین خطوط است.

در این قسمت به تفکیک و شیوه فراگیری نوت ها بر روی کلید سل می پردازیم و کلید های دیگر نیز متعاقبا به این شیوه اما با نوت های مختص خود قابل فراگیری خواهند بود.

نوت های روی پنج خط در کلید سل به ترتیب از پایین به بالا عبارتند از:

می –  سل –  سی –  ر –  فا

که بر روی خطوط حامل با رنگ سفید مشخص شده است

فا – لا – دو – می

که بین خطوط حامل با رنگ مشکی مشخص شده است

یادگیری بهتر

– برای یادگیری بهتر کافی است پنج انگشت را به مانند پنج خط حامل در نظر بگیرید و نت ها را روی پنج انگشت(از کوچک به بزرگ) و بین انگشتان دست تصور نمایید و در ذهن خود مرور نت های روی خطوط حامل را فرا بگیرید.

به عنوان مثال روی انگشت کوچک نت می و بعدی نت سل و … و بین انگشت کوچک و میانی دوم نت فا و … .

– باید دقت نمایید که این نوت ها به عنوان مثال نوت روی خط اول می و … تنها برای کلید سل کاربرد داشته و برای کلید های دیگر نوت دیگری روی خط اول مستقر خواهد شد.

کلید دو

– نشانگر کلید دو خط وسط حرف بی مانند کلید دو می باشد که در شکل با خطی مشخص شده است. (این خط یکی از پنج خط حامل می باشد)

– باید در نظر داشته باشید که هرگاه کلید دو روی هر خطی از خطوط حامل با مشخصات بند پیشین قرار بگیرد، نت قرار گرفته بر روی همان خط نت دو خوانده شده و باقی نت ها بر اساس توالی نت ها رو و بین خطوط قرار گرفته و نام گذاری می گردند.

– از کلید دو، چهار عدد و به ترتیب روی خط اول تا چهارم(شمارش خطوط از پایین آغاز می گردد)قرار می گیرد.

– لازم به یاد آوری است که کلید دو بر روی هر خطی از خطوط حامل قرار گیرد، نت روی آن خط دو نامیده شده و باقی نوت ها بر اساس آن روی خطوط حامل نام گذاری می شوند.

کلید فا

– نشانگر کلید فا نقطه ای می باشد که با دایره مشخص شده است.

– باید در نظر داشته باشید که هرگاه کلید فا روی هر خطی از خطوط حامل با مشخصات بند پیشین قرار بگیرد، نوت قرار گرفته بر روی همان خط نت فا خوانده شده و باقی نت ها بر اساس توالی نت ها رو و بین خطوط قرار گرفته و نام گذاری می گردند.

– از کلید فا، دو عدد و به ترتیب روی خط سوم و چهارم(شمارش خطوط از پایین آغاز می گردد)قرار می گیرد.

– لازم به یاد آوری است که کلید فا بر روی هر خطی از خطوط حامل قرار گیرد، نوت روی آن خط فا نامیده شده و باقی نوت ها بر اساس آن روی خطوط حامل نام گذاری می شوند.

– به دلیل اهمیت زیادی که کلید فای خط چهارم که به نام محدوده صوتی باس نیز نام گذاری می شود، کلیه نوت های این کلید آورده شده است.

– همانطور که ملاحظه می گردد، نام گذاری نت ها بر روی پنج خط حامل برای هر کلید متفاوت است.

اهمیت موضوع

– بنا به اهمیت موضوع بند پیشین، اولین و یکی از مهمترین فاکتورهایی که هنرجویان در خواندن نوت ها و نوازندگی باید مد نظر قرار دهند، کلیدی است که باید نوت ها را با توجه به آن بخوانند و بنوازند.

– باید توجه داشته باشید که اگر نتی فاقد کلید باشید، آن نوت قابل خواندن و یا اجرا شدن نیست.

– کلید در سمت چپ تمامی خطوط حامل به نمایش گذاشته می شود.

– هر ساز و یا گروهی از سازها کلید منحصر به فرد خود را دارد که با توجه به محدوده صوتی که در آن قرار دارد تعریف می شود. و نوازندگان آن ساز باید بر روی نوت های آن کلید تسلط کامل داشته باشند.

– برخی از سازها به دلیل وسعت صدایی زیادی که دارند باید کلیدهای سل و فای خط چهارم(باس) را به طور همزمان اجرا نمایند که این کلیدها با آکولادی به صورت واحد در آمده و اجرا می گردد. از سازهایی که از دو کلید به صورت همزمان استفاده می کنند می توان به پیانو اشاره کرد. نوازندگان این ساز باید نوت های هر دو کلید را فرا گرفته و براحتی قادر به خواندن آن باشند.

از اینستاگرام آموزشگاه موسیقی ملودی نیز دیدن نمایید

آموزشگاه موسیقی ملودی تخصصی ترین آموزشگاه موسیقی در کرج